صندوق تامین خسارت‌های بدنی
فرض کنید یک تصادف رانندگی رخ داده است و راننده مقصر متواری می‌شود اولین چیزی که به ذهین بسیاری خطور می‌کند ابراز تاسف برای مصدوم است اما باید دانست چنین نیست که مصدوم یا حتی مرحوم! دچار خسران شده و خون ایشان پایمال گردد بلکه نهادی به اسم صندوق خسارت بدنی وجود دارد که در این زمینه دارای تکلیف قانونی است تا از حادثه دیده و یا وراث متوفی حمایت قانونی به عمل آورد و این حمایت در جنبه هایی ممکن است نیازمند طرح دعوا در دادگاه و درگیر شدن با راهروهای دادگستری را در پی داشته باشد که البته حتماً توصیه می‌شود بهتر است از خدمات حقوقی وکیل دادگستری و مشاوره و اعطای وکالت غافل نشد!
سوال مهم اینجاست که این صندوق کجاست و اساساً مسئولیت آن چگونه است؟ یا اینکه این صندوق از کجا درآمد کسب می نماید و چطور می توان از صندوق خسارت دریافت کرد؟ چه میزانی خسارت قابل مطالبه است همه اینها پرسش هایی است که در این مقاله من؛ حمیدرضا حقیقت گو وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی به آن خواهم پرداخت و سعی می کنم به زبان ساده موضوع را توضیح دهم پس با من همراه باشید.
صندوق خسارات بدنی که به اختصار به آن صندوق می گویند یه موجب قانون بیمه اجباری تشکیل شده است و محل آن در تهران بوده ولی دارای شعباتی در سطح کشور نیز می‌باشد یرای دسترسی به اطلاعات صندوق می توانید از اینجا اقدام کنید. باید دانست صندوق معمولاً به صورت ابتدایی اقدام به پرداخت خسارت نمی کند و برای تشکیل پرونده مدارکی را مطالبه می نماید که مهمترین آنها رای یا قرار دادگاه است.
به موجب قانون بیمه اجباری صندوق در موارد زیر مکلف است نسبت به پرداخت خسارت به مصدومین یا اولیای دم متوفی دیه پرداخت کند:
- فقدان یا انقضای بیمه‌نامه؛
بطلان قرارداد بیمه؛ - شناخته نشدن وسیله‌ی نقلیه‌ی مسبب حادثه؛
- کسری پوشش بیمه‌نامه، ناشی از افزایش مبلغ ریالی دیه؛
- تعلیق یا لغو پروانه‌ی فعالیت شرکت بیمه؛
- صدور حکم توقف یا ورشکستگی بیمه‌گر
- خسارت‌های بدنی که خارج از تعهدات قانونی بیمه‌گر باشند.
بنابر این می بینیم هدف اصلی از تشکیل این صندوق حمایت از زیان دیده است تا چنانچه فردی در اثر صانحه رانندگی دچار خسران گردید عملاً هزینه های او جبران گردد خوبست اشاره کنیم معمولاٌ نمایندگان حقوقی صندوق در دادگاه اگر مقصر حادثه معرفی شده باشد یا امکان معرفی او وجود داشته باشد از حقوق صندوق دفاع و تقاضای عدم پرداخت دیه به مصدوم یا اولیای دم را می‌نمایند پس اگر مقصر حادثه متواری شد توصیه می‌شود از اظهار نظر در مورد هویت او و امکان معرفی او جداً خودداری نمایید.
در مورد مدارک لازم جهت تشکیل پرونده که لیست کامل آنها در سایت صندوق وجود دارد اشاره کردیم که رای یا قرار دادگاه الزامی است. سوال مهم اینجاست بعد از تصادف چه کاری را باید انجام دهیم تا امکان دریافت خسارت از بین نرود؟
ماده۲۱ـ به منظور حمایت از زیان دیدگان حوادث ناشی از وسایل نقلیه، خسارت های بدنی وارد به اشخاص ثالث که به علت فقدان یا انقضای بیمه نامه، بطلان قرارداد بیمه، شناخته نشدن وسیله نقلیه مسبب حادثه، کسری پوشش بیمه نامه ناشی از افزایش مبلغ ریالی دیه یا تعلیق یا لغو پروانه فعالیت شرکت بیمه یا صدور حکم توقف یا ورشکستگی بیمه گر موضوع ماده (۲۲) این قانون، قابل پرداخت نباشد، یا به طور کلی خسارت های بدنی که خارج از تعهدات قانونی بیمه گر مطابق مقررات این قانون است به استثنای موارد مصرح در ماده (۱۷)، توسط صندوق مستقلی به نام «صندوق تأمین خسارت های بدنی» جبران می‌شود
اولین اقدام تماس با پلیس است تا کروکی تصادف را تهیه کنند و بعد از آن با در دست داشتن سایر مدارک باید به طرفیت صندوق در دادگاه حقوقی و نه کیفری طرح دعوا نمود، نحوه صحیح طرح دعوا و نیز ارائه مدارک در این مرحله بسیار حائز اهمیت است چون با طرح اشتباه دعوا حق دادخواهی شما زایل خواهد شد پس بهتر است با وکیل مشورت نمایید و الزام صندوق به پرداخت خسارت را مطالبه نمایید.
سقف جبران خسارت توسط صندوق به مانند بیمه است بنابراین مطالبه دیه یا خسارت بیش از سقف تعهد شرکت بیمه‌گر، شامل صندوق نمی شود ولو آنکه اگر مقصری وجود داشت و یا اینکه مقصر به جزای نقدی محکوم شود؛ پس گرچه صندوق از خسارت دیده حمایت می کند اما مثلاً راننده ای که مقصر حادثه است و تاریخ بیمه آن گذشته است نمی تواند از مسئولیت حادثه فرار کند چرا که صندوق پس از جبران به شخصی که زیان متوجه اوست رجوع حواهد کرد. در همین زمینه لازم به ذکر است اگر مثلا عامل حادثه نقص راه باشد گرچه صندوق تکلیف دارد جبران خسارت زیان دیده را انجام دهد اما به موجب همان قانون به مسبب حادثه به میزان تقصیر رجوع خواهد کرد.
اما سوال بعدی این است که دامنه جبران خسارت توسط صندوق تا کجاست؟
برای دانستن پاسخ این پرسش به قانون مراجعه می نماییم که از یک سو در ماده 21 کلیه خسارت هایی که توسط بیمه قابل جبران نباشد را مشمول تعهد صندوق می داند و از سوی دیگر ماده 17 بیان می دارد مواردی مثل
- خسارت وارده به وسیله نقلیه مسبب حادثه و محمولات آن؛
- خسارت مستقیم یا غیرمستقیم ناشی از تشعشعات اتمی و رادیواکتیو؛
- جریمه یا جزای نقدی؛
پس اینطور نیست که صندوق کلا نسبت به جبران خسارت اقدام نماید.
در مورد منابع مالی صندوق نیست بد نیست بدانیم درصدی از جرایم راهنمایی و رانندگ و نیز درصدی از حق بیمه اجباری که به ثالث معروف است به صندوق اختصاص می یابد و اگر لازم باشد دولت نیز به آن کمک می کند.
اگر دچار حادثه شدید و یا مقصر آن بودید من می توانم به شما کمک کنم؛ پس با من در ارتباط باشید.